Güvenli Tavır Nedir?

Ufuk Koç Ufuk Koç

 

Güvenli Tavır Nedir?

Geçenlerde Amerika’da psikologlara harcanan paranın önemli bir kısmının “hayır diyememe” problemi ile başa çıkmak için harcanmış olduğunu okudum bir kaynakta. İlginç geldi ve biraz araştırmak istedim. Hocam olan Meral Çulha’ nında yardımları ile İngilizce literatürde kullanılan haliyle “assertiveness”, Türkçe literatüre girdiği haliyle ise “atılganlık” denen kavram ile ilgili bir derlemenin faydalı olacağını düşündüm.

Bu konuya odaklanmak istememdeki en önemli sebep Türk kültüründe yetişmiş olan bizlerin “atılganlık” yani “kendi haklarını ifade edebilmek” konusunda Amerikan toplumundan daha fazla destek ihtiyacı içerisinde olduğumuzu düşünmemdir. Kültürümüz ataerkil özelliklerinin de etkisiyle, bizden yaşça daha büyük olanlara, mevkisi, pozisyonu daha yüksek olanlara, ya da maddi varlığı daha çok olanlara karşı biraz daha alttan alan bir tutumu desteklemektedir inancındayım. Diğer sebep ise yıllardır vermekte olduğum eğitimlerde karşılaşmış olduğum katılımcılarımın hayatlarından alınan hikayelerdir. Katılımcılarımın arasında pek çok kez başkaları ile ilişkilerde hep kendinden fedakarlık etmekte, kendinden vermekte olan insanlarla karşılaştım... Öyle ki şunu gözlemledim; “herkesi memnun etmek için çaba sarf edenler genellikle hayatta bir kişiyi memnun edemiyorlar, o da kendileri.”

Aslında, “atılgan tavır” sergileme ya da “atılganlık” denilen ifadeyi çok sevmiyorum. O yüzden “güvenli tavır” ve “güvenli davranış” sergileme şeklinde bir ifade ile konuya yaklaşmayı anlaşılırlığını arttırmak için daha çok tercih ediyorum.

Peki nedir bu “güvenli tavır” denilen kavram? Hayatımıza ne katmakta, neleri götürmekte? Bunları birlikte görelim istiyorum.

Güvenli Tavır Nedir?

Başkalarının haklarına saygısızlık etmeden; açıklıkla ve dürüst bir tavırla sesini duyurma, hakkı olanı isteyebilme, fikir ve beklentilerini ifade etme becerisidir diye tanımlayabiliriz… Diğer bir deyişle, başkalarının istek ve beklentilerine aykırı olabilecek bir pozisyonu, karşısındakinin gücü, otoritesi veya karakterinden etkilenmeden ifade etme ve ikna olmadığı sürece doğru şekilde savunabilme becerisidir…

Peki güvenli tavır sergiliyor olmak ne kazandırır bizlere? Ne işe yarar? Faydası nedir hayatımızda?

Birde şu açıdan bakalım mı? Güvenli tavır sergileyemediğimiz için ne kaybediyoruz? Ödediğimiz bedel nedir?

Kendimizi istediğimiz gibi ifade edemediğimiz zaman birkaç davranış kendini ortaya çıkarabilir. Basitçe “saldırgan” veya “edilgen” davranışlar sergileyebiliriz.

Saldırgan davranışlar sonucunda;


Edilgen davranışlar sonucunda;

Zaman zaman “güvenli davranış” sergileyemediğimiz zamanlarda saldırgan veya edilgen davranışlar sergileyebiliriz. Her 2 davranış şekli de pek olumlu karşılanmaz bizlerce. Bu davranışlar, bazı durumlarda uygun olabilir, ancak yine de daha sağlıklı ve kalıcı sonuçlara ulaşmak için “güvenli davranışlar” tercih edilmelidir. Dilerseniz birlikte saldırgan veya edilgen davranışların makul görülebileceği bazı durumlara bir bakalım…

Saldırgan tavırlar makul görülebilir;

Haklı olduğunuz açıksa, kanıtlara dayanıyorsa ve durum aciliyet içeriyorsa
Güvenli davranışlar sergileyerek bir türlü sonuç elde edemiyor ve hak ettiğimiz bir takım şeyleri kaybetme noktasına geliyorsak

Edilgen tavırlar makul görülebilir;

Peki güvenli davranışlar sergilememiz neden kolayca ortaya çıkmıyor? Sizce ilişkilerde neden kaçınıyor, çekiniyor veya korkuyoruz? Hangi ihtiyaçlarımız ya da zafiyetlerimiz bu davranış şeklini sürekli sergilememizi zorlaştırıyor?

Yukarıdaki durumlar vb. sebeplerle ilişkilerimizde nelerden kaçındığımız, çekindiğimiz ve korktuğumuzun çözümü için durum analiz yapmak şarttır. Bunu anlayabilmek için ise şu adımlara birlikte bakmayı deneyelim…

Özellikle hangi durumlarda zorlanıyorsunuz?


Tespiti yaptıktan sonra, bu alanların üzerine giderek “güvenli davranış” şekli geliştirebilir ve “Ben Diyebilmek” yaklaşımını kullanmaya başlayabilirsiniz.

Kimlere “ben” ya da “dur” demek zor?

Ne tür öneriler faydalı olabilir?

Haklı olsanız bile; Şikâyet yok! Bahane yok! Otomatik bir tepki değil uygun bir cevap vermek gerekiyor…

Önerilerim şöyle sıralanabilir;

......…olduğunda (ya da ......… davrandığında)

(Çünkü; ….........)

Güvenli davranış sergileyebilmemizi güçlendirici bazı düşünceleri ve söylemleri paylaşmanın fayda sağlayabileceğini umuyorum.

Kabul etmem gerekli olan şey şu ki... Yukarıda yazılanlar benim için olduğu kadar başkaları içinde de geçerli… Peki pratik bir şeyler yapmak ve güvenli davranış sergilemek için neler yapmalı?

  1. DUR ve kendine bir bak
  2. DUR ve karşındaki kişiye bir bak
  3. Karşındaki kişinin davranışlarını tanımla; kendisinin ve tavırlarının farkına varmasını sağla
  4. SAKİN + DÜRÜST OL
  5. “Ben” diliyle (özür dilemeden) hislerini açıkça ifade et
  6. Sorumluluk al
  7. Hem “Beden dilinle” ve hem de “sesinle” sağlam dur
  8. Hayır demeyi öğren, gerekli zamanlarda kullan
  9. Savunmacı tutumdan kaçın; söylenenlerden önce duygulara cevap ver
  10. Açıklamaya teşvik et; izin sorusuyla nedenini sor
  11. İnsanların kendilerini güvende hissetmelerine yardımcı ol
  12. Sınır çiz / ana mesajını tekrarla
  13. Cezalandırmayı reddet
  14. Sonuçları işaret et…

“Güvenli Tavır” ve “Güvenli Davranış” doğru zamanlarda doğru sözler, davranışlar ve beden dili ile kendimizi ifade etmenin yanında doğru zamanlarda da “hayır” diyebilme becerisidir. “Hayır” demek çoğu zaman bizlere zor gelse de, bunu söylemenin de bazı kuralları vardır. Bu kuralları uyguladığımızda söylediğimiz “hayır” lar ile istediklerimizi çok daha sağlıklı şekilde elde edebiliriz. Bunları pratiğe döndürebilmek için alıştırma yapmak ve tekrarlamak oldukça faydalı olacaktır.


“Güvenli Davranış” sergilemekle ilgili işe yarayan bazı teknikler faydalı olabilir;

Teknik 1;

Teknik 2;

Sadece ana mesajı ısrarla tekrarla

Son Öneri

Paylaşın

Mail ile Paylaşın
+90 212 202 9434 performansdanismanlari@ufukkoc.com
Vişnezade Mah. Süleyman Seba Cad. No:79/5 Maçka, İstanbul
Designneuro